در باب رابطه ی سواد فرهنگی و ملیت مترجم؛ با نگاهی به تشخیص و ترجمه ی تلمیح

هرچند پیشینه ی تلمیح به نخستین روزهای حیات ادبیات بازمی گردد، ترجمه ی این آرایه ی ادبی فرهنگ-محور نخستین بار در سال 1997 در رساله ی دکتری ریتوا لپیهالم مورد بررسی قرار گرفت. رساله ی مزبور اگرچه به سرعت به الگوی جهانی پژوهش های بعدی تبدیل شد، کمتر پژوهشگری را می توان یافت که خود را از بند راهبردهای ترجمه ی تلمیح رهانده و به سواد فرهنگی به عنوان لازمه ی تشخیص و ترجمه ی موفقیت آمیز تلمیح پرداخته باشد. هدف نگارنده از نگارش پایان نامه ی حاضر تاکید بر سواد فرهنگی و لزوم برگزاری دوره های کسب این قابلیت در بافتار دانشگاهی کشور است. بدین منظور، صد غزل از دیوان حافظ به همراه چهار ترجمه ی انگلیسی آن (کلارک، پاین، صابری و پازارگادی) به عنوان پیکره ی تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. نخست، تلمیحات موجود در پیکره ی فارسی استخراج و براساس طبقه بندی شمیسا (1978) به دو دسته ی تلمیحات ایرانی و سامی تقسیم شدند. اطلاعات لازم برای درک تلمیح و اطلاعات در دسترس مترجم سپس در جدول گات (2006) ثبت شدند و در پایان الگوی تشخیص و فعال سازی تلمیحات بن-پورات (1978) برای ارزیابی میزان موفقیت هریک از مترجمان در مراحل چهارگانه ی تشخیص و فعال سازی این آرایه ی ادبی به کار گرفته شد. در نهایت، چنین نتیجه گیری شد که سواد فرهنگی قابلیتی اکتسابی و قابل آموزش است که مترجمان هر زبان فارغ از ملیت و فرهنگ خود می توانند از طریق روند آگاهانه ی یادگیری بدان دست یابند.